Ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας γεννήθηκε στην Αθήνα στις 26 Φεβρουαρίου 1906.
Μαθητής του Παρθένη στην Αθήνα, έφυγε το 1922 για το Παρίσι, όπου σπούδασε Γαλλική Φιλολογία και Αισθητική στη Σορβόνη, και Ζωγραφική και Χαρακτική στην AcadémieRanson με δασκάλους τον Bissière και τον Δ. Γαλάνη. Πραγματοποιεί την πρώτη του έκθεση στο Παρίσι το 1923 και στη συνέχεια συμμετέχει σε πολλές ομαδικές εκθέσεις. Η πρώτη του ατομική έκθεση οργανώνεται το 1927 στο Παρίσι στην GaleriePercier, και παρουσιάζεται από τον MauriceRaynal. Στην Αθήνα εκθέτει για πρώτη φορά το 1928, με τον γλύπτη Μιχ. Τόμπρο.
Στα 1935-1937 ο Γκίκας συνεργάζεται με τον Δημ. Πικιώνη. Τον Τ. Παπατζώνη και τον Σ. Καραντινό στην έκδοση του περιοδικού Το Τρίτο Μάτι. Το 1941 εκλέγεται καθηγητής στην έδρα του Σχεδίου της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, όπου δίδαξε έως το 1958. Το 1972 εκλέγεται τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και το 1986 επίτιμο μέλος της RoyalAcademyofArts του Λονδίνου. Ανακηρύσσεται επίτιμος διδάκτωρ της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (1982) και επίτιμος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών (1991).
Περισσότερες από 50 εκθέσεις του καλλιτέχνη έχουν οργανωθεί κατά καιρούς στην Αθήνα, το Παρίσι, Λονδίνο, Γενεύη, Βερολίνο, Ν. Υόρκη κ.α. Έργα του Γκίκα βρίσκονται σε πολλές ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς και σε μουσεία, όπως στο Muséed’ ArtModerne – Παρίσι, στην TateGallery – Λονδίνο, στο MetropolitanMuseumofArt- Ν. Υόρκη, στην Εθνική Πινακοθήκη των Αθηνών.
Το 1991 εγκαινιάστηκε η Πινακοθήκη Γκίκα ως Παράρτημα του Μουσείου Μπενάκη, μετά από τη δωρεά του καλλιτέχνη στο Μουσείο.
Εκτός από τη ζωγραφική, ο Γκίκας ασχολήθηκε δημιουργικά και με τη γλυπτική, τη χαρακτική, τη σκηνογραφία και την εικονογράφηση βιβλίων. Και ακόμα συνέγραψε βιβλία, άρθρα και μελέτες για την Αρχιτεκτονική και την Αισθητική, καθώς και δοκίμια για την ελληνική τέχνη.
Ο καλλιτέχνης πέθανε στις 3 Σεπτεμβρίου 1994 στην Αθήνα.
